Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται με τον υψηλότερο ρυθμό των τελευταίων 40 χρόνων

Η ετήσια αύξηση κατά 9,4% στα 2,718 τρισεκατομμύρια δολάρια των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών το 2024 είναι το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγράψει ποτέ το SIPRI στην ετήσια έκθεσή του – η οποία προειδοποίησε ότι δεν διαφαίνεται τέλος στον ραγδαίο παγκόσμιο ανταγωνισμό των εξοπλισμών. Πρόκειται για την υψηλότερη αύξηση από το 1988, το έτος πριν από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.

«Πολλές χώρες έχουν επίσης δεσμευτεί να αυξήσουν τις στρατιωτικές δαπάνες, γεγονός που θα οδηγήσει σε περαιτέρω παγκόσμιες αυξήσεις τα επόμενα χρόνια», αναφέρει η έκθεση.

Στη πρώτη θέση οι ΗΠΑ

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, που δημοσιοποιεί το CNNi, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν μακράν ο πρώτη στην λίστα των χωρών με τις περισσότερες στρατιωτικές δαπάνες, με σχεδόν ένα τρισεκατομμύριο δολάρια το 2024, αναφέρει η έκθεση.

Τα μεγάλα κονδύλια του αμερικανικού προϋπολογισμού περιλάμβαναν μαχητικά αεροσκάφη F-35 stealth και τα συστήματα μάχης τους (61,1 δισ. δολάρια), νέα πλοία για το αμερικανικό ναυτικό (48,1 δισ. δολάρια), τον εκσυγχρονισμό του αμερικανικού πυρηνικού οπλοστασίου (37,7 δισ. δολάρια) και την αντιπυραυλική άμυνα (29,8 δισ. Δολάρια).

Ο προϋπολογισμός των ΗΠΑ περιλάμβανε 48,4 δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια για την Ουκρανία, σχεδόν τα τρία τέταρτα του αμυντικού προϋπολογισμού του Κιέβου ύψους 64,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ακολουθεί η Κίνα

Η Κίνα ακολούθησε τις ΗΠΑ στις συνολικές στρατιωτικές δαπάνες με εκτιμώμενα 314 δισεκατομμύρια δολάρια, λίγο λιγότερο από το ένα τρίτο του συνόλου των ΗΠΑ, αναφέρει η έκθεση.

Δεν αναλύει τις δαπάνες του Πεκίνου ανά όπλο ή διοίκηση, αλλά σημειώνει ότι η Κίνα «παρουσίασε αρκετές βελτιωμένες δυνατότητες το 2024, συμπεριλαμβανομένων νέων stealth μαχητικών αεροσκαφών, μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων (UAV) και μη επανδρωμένων υποβρύχιων οχημάτων».

«Η Κίνα συνέχισε επίσης να επεκτείνει γρήγορα το πυρηνικό της οπλοστάσιο το 2024», ανέφερε η έκθεση.

Μαζί, η Ουάσινγκτον και το Πεκίνο αντιπροσώπευαν σχεδόν το ήμισυ των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών το 2024, ανέφερε η έκθεση.

Οι ενεργές πολεμικές εστίες οδηγούν στην αύξυηση των δαπανών

Αλλά οι χώρες που εμπλέκονται σε – ή είναι επιφυλακτικές για – περιφερειακές συγκρούσεις παρουσίασαν τις μεγαλύτερες αυξήσεις στις δαπάνες σε ετήσια βάση.

Το Ισραήλ, το οποίο εξαπέλυσε εισβολή στο παλαιστινιακό έδαφος της Γάζας το 2023, παρουσίασε μια επιβλητική αύξηση των στρατιωτικών δαπανών κατά 65% το 2024.

Εν τω μεταξύ, η Ρωσία, η οποία εισέβαλε στην Ουκρανία το 2022, παρουσίασε μια εκτιμώμενη αύξηση τουλάχιστον 38%, αλλά το SIPRI σημείωσε ότι το ποσοστό αυτό είναι πιθανότατα υψηλότερο, καθώς η Μόσχα αυξάνει τα στρατιωτικά ταμεία με χρήματα από περιφερειακές και άλλες πηγές.

Η σύγκρουση στην Ουκρανία που διαρκεί περισσότερο από τρία χρόνια έχει δει τις χώρες του ΝΑΤΟ να αυξάνουν σημαντικά τους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς τους ως απάντηση στην πολεμική συμπεριφορά της Ρωσίας και καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ πιέζει την Ευρώπη και τη συμμαχία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ να είναι πιο υπεύθυνες για την άμυνά τους, λέγοντας ότι εκμεταλλεύονται τις Ηνωμένες Πολιτείες για πολύ καιρό.

Η Γερμανία, με τον τέταρτο μεγαλύτερο αμυντικό προϋπολογισμό στον κόσμο, αύξησε τις δαπάνες της κατά 28%. Η Ρουμανία (43%), η Ολλανδία (35%), η Σουηδία (34%), η Τσεχική Δημοκρατία (32%), η Πολωνία (31%), η Δανία (20%), η Νορβηγία (17%), η Φινλανδία (16%), η Τουρκία (12%) και η Ελλάδα (11%), ήταν τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ μεταξύ των 40 κορυφαίων αμυντικών δαπανών παγκοσμίως που παρουσίασαν διψήφιες αυξήσεις το 2024.

«Η ταχεία αύξηση των δαπανών μεταξύ των ευρωπαϊκών μελών του ΝΑΤΟ οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόμενη ρωσική απειλή και στις ανησυχίες για πιθανή αποδέσμευση των ΗΠΑ από τη συμμαχία», δήλωσε η Jade Guiberteau Ricard, ερευνήτρια του προγράμματος SIPRI Military Expenditure and Arms Production Programme.

Αλλά οι αναλυτές δήλωσαν ότι μπορεί να χρειαστούν περισσότερα από χρήματα για να γίνουν οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην Ευρώπη στρατιωτικά αυτάρκεις.

«Αξίζει να πούμε ότι η αύξηση των δαπανών από μόνη της δεν θα μεταφραστεί απαραίτητα σε σημαντικά μεγαλύτερη στρατιωτική ικανότητα ή ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ. Αυτά είναι πολύ πιο πολύπλοκα ζητήματα», δήλωσε ο ερευνητής του SIRPI Guiberteau Ricard.

Στον Ινδο-Ειρηνικό, το SIPRI δήλωσε ότι η αύξηση της Κίνας κατά 7% το 2024 σηματοδοτεί την 30ή συνεχή ετήσια αύξηση των δαπανών του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, «το μεγαλύτερο αδιάκοπο σερί που έχει καταγραφεί» στη βάση δεδομένων του ινστιτούτου, αναφέρει η έκθεση.

«Η στρατιωτική ενίσχυση της Κίνας έχει επίσης επηρεάσει τις στρατιωτικές πολιτικές των γειτόνων της, ωθώντας πολλούς από αυτούς να αυξήσουν τις δαπάνες», ανέφερε.

Ο στρατιωτικός προϋπολογισμός της Ιαπωνίας αυξήθηκε κατά 21% το 2024 – η μεγαλύτερη αύξηση του Τόκιο από το 1952. Αυτό έφερε τις στρατιωτικές δαπάνες στο 1,4% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, το μεγαλύτερο κομμάτι της ιαπωνικής οικονομίας που αφιερώνεται στον στρατό από το 1958.

Οι Φιλιππίνες, οι οποίες είναι μπλεγμένες με την Κίνα σε εδαφικές διαφορές στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, αύξησαν τις αμυντικές τους δαπάνες κατά 19%.

Και παρόλο που οι δαπάνες στη Νότια Κορέα αυξήθηκαν μόνο κατά 1,4% το 2024, η Σεούλ έχει το «υψηλότερο στρατιωτικό βάρος στην Ανατολική Ασία», στο 2,6% του ΑΕΠ, σύμφωνα με το ινστιτούτο.

Η Ταϊβάν, αύξησε τον αμυντικό της προϋπολογισμό μόνο κατά 1,8% πέρυσι, αλλά οι στρατιωτικές δαπάνες της Ταϊπέι έχουν αυξηθεί κατά 48% από το 2015, αναφέρει η έκθεση.

Η Ινδία, εν τω μεταξύ, είχε τον πέμπτο μεγαλύτερο αμυντικό προϋπολογισμό στον κόσμο (86,1 δισεκατομμύρια δολάρια) το 2024. Η αύξηση του Νέου Δελχί σε σχέση με το 2023 ήταν μόλις 1,6%, αλλά οι αμυντικές δαπάνες της χώρας είναι αυξημένες κατά 42% την τελευταία δεκαετία, ενδεικτικό μιας ανησυχητικής τάσης, δήλωσαν οι ερευνητές.

«Οι μεγάλες στρατιωτικές δαπάνες στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού επενδύουν όλο και περισσότερους πόρους σε προηγμένες στρατιωτικές δυνατότητες», δήλωσε ο Nan Tian, διευθυντής του προγράμματος SIPRI Military Expenditure and Arms Production Programme.

«Με αρκετές ανεπίλυτες διαφορές και αυξανόμενες εντάσεις, οι επενδύσεις αυτές κινδυνεύουν να στείλουν την περιοχή σε ένα επικίνδυνο σπιράλ ανταγωνισμού των εξοπλισμών».

Επίσης, στην Ασία, η Μιανμάρ, η οποία βιώνει εσωτερικές συγκρούσεις μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 2021, αύξησε τις δαπάνες κατά 66% το 2024. Στο 6,8% του ΑΕΠ της, η Μιανμάρ διατηρεί το μεγαλύτερο στρατιωτικό βάρος στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, αναφέρει η έκθεση.

Οι στρατιωτικές δαπάνες στην Αφρική αυξήθηκαν συνολικά κατά 3% το 2024. Η Αλγερία είναι ο μεγαλύτερος δαπανητής της ηπείρου, ενώ κατατάσσεται στην 20ή θέση παγκοσμίως.

Στην αμερικανική ήπειρο, το Μεξικό παρουσίασε αύξηση 39% στις στρατιωτικές δαπάνες το 2024, «αντανακλώντας την όλο και πιο στρατιωτικοποιημένη απάντηση της κυβέρνησης στο οργανωμένο έγκλημα», αναφέρει η έκθεση.

Πηγή: World’s military spending rises at highest rate in nearly four decades, report says, by Brad Lendon, CNNi.